Prof. Dr. Tamer Kaya ile Özel Söyleşi

Prof. Dr. Tamer Kaya, bana İtalyan astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçi Galileo Galilei’i hatırlatıyor. 1600’lü yıllarda dünyanın yuvarlak olduğunu söyleyen Galileo’nun yaşadıklarını tarih kitaplarından okuduğumuzu düşünürsek; günümüzde (özellikle covid-19 pandemi döneminde kitle bağışıklığı öngörüsüyle) evrimi savunan Tamer Hocanın söylemlerine tanıklık edebilmek büyük bir şans bizim için.

Tamer Hoca ve Galileo’nun inandıklarını kabul beklemeden sırf insanlığa bilgi katma niyetiyle korkusuzca dile getirmelerinin tek ortak yönleri olduğunu sanmıştım ama Tamer Hocayı tanıdıkça gördüm ki o da aynı Galileo gibi çok yönlü bir bilim insanı.

Bu röportaj öncesine kadar Tamer Hocayı benim gibi sadece söylemleriyle tanıyanlar varsa onu yakından tanımaya yönelik bu sorular sayesinde ona farklı bir yönden bakacaklarına eminim.

Yönelttiğim soruları içtenlikle yanıtladığı için Tamer Hocama buradan bir kez daha teşekkürlerimi iletiyor,

Sizi kendisi ile baş başa bırakıyorum.

İyi okumalar dilerim.

-Neden hekim olmak istediniz?

Ben mimarlık gibi daha çok görsel sanatlara yakın meslekleri düşünüyordum. Ancak hekimliğin, dönemimin genel tercih edilen mesleklerinden biri olması bu mesleğe yönelme nedenlerimden biriydi. Yol gösteren aile büyüklerimin etkisi de oldu tabi. O zamanlar aile etkileri daha yüksekti. Tıp eğitimimi severek aldım. Radyolojiyi tanıdığımda aradığım branşın bu olduğunu anladım. Uludağ Üniversitesi’nde Ercan Tuncel Hocamın da bu branşı tercih etmemde çok etkisi oldu. Branşı bana sevdirdi. Radyolojiyi seçtiğimde başta istediğim gibi görsel bir alana yönelme şansını da bulmuştum.

-“Radyoloji tıbbın gören gözüdür.” derler… Sorunu ve çözümü aynı anda görebildiğiniz için mi Radyoloji?

Tıpta tanıya yönelik tüm işlemleri duyu organlarına benzetirsek radyoloji, görme organının yerini tutar. Bu görselliğe dayanan özelliği yanı sıra radyolojinin bir diğer fonksiyonu da girişimsel radyoloji sayesinde bir çok vücut yapısına ve problemin olduğu yere ulaşabilmeyi ve tedavi etmeyi de sağlayabilmesidir. Bu iki özelliği bir arada taşıyor olması çok cazip kılıyor. Benim de hem tercih etmemde hem de severek yapmamda bunun çok rolü var.

-Tıpta her geçen gün büyük değişiklikler yaşanıyor ve teknoloji tıp bilimine sayısız katkı sağlıyor. Şu anda da farklı bir dönemden geçiyoruz, teknolojinin gelişimiyle birlikte sizce bu pandemi sonrasında tıp alanında köklü değişimler yaşanacak mı?

Bugün yaşadığımız gibi zor dönemler, her zaman insanlığın çözüm arayışına ve yeni buluşlar yapmasına sebep olmuş. İnsanlık hep bilim ve teknoloji yoluyla zorluklara bir çözüm yolu bulmuştur. Tarım devrimi ve kent hijyeni, insanlığın daha büyük nüfuslarla yerkürede varlığını devam ettirebilmesinde büyük aşamalar oldu. Ancak bugün bu sayede ulaşılan aşırı nüfus yoğunluğu ve hareketlilik, büyük bir risk teşkil ediyor. İnsanlık diğer canlılarda evrilen ve insana bulaşabilen virüslerin yayılımına karşı zayıf. Ancak insanlığın her zaman olduğu gibi bu dönemin üstesinden gelecek çözüm yolları bulacağına inanıyorum.

-Hekimlik mesleğinizin yanında çok ses getiren kitaplar da yazıyorsunuz. Dünya edebiyatına da baktığımızda çok önemli “Doktor Yazarlar” olduğunu görüyoruz. Siz kendinizi bir yazar olarak görüyor musunuz?

Bilim konusunun temel eğitimde yeterince doğru bir çerçeve üzerinde kurulmadığını keşfettiğimden bu yana bilime bakışım değişti. Özellikle evrim konusunun ilk ve orta öğretimde bazı hassasiyetler nedeniyle kısa tutulması belki anlaşılabilir. Ama kaldırılması doğru değil. Evrimin kabul edilmemesi, bugün benim gözümde dünyanın bir zamanlar yuvarlak olmadığı iddiasıyla özdeş. Ancak asıl sorun bu değil. Biyoloji, fen bilimleri ve tıp eğitimi alanlarında tamamıyla bilimsel olan evrim konusuna mesafeli duranların sayısı azımsanamayacak kadar fazla. Bu nedenle samimi bir evrim eğitiminin doğru işlenmiş verilerle onlara aktarılması gerektiğinden yola çıkarak popüler bilim kitapları yazmaya başladım. İlk kitabım “Yaşam, Evrim ve Biz”, beş yıllık bir çalışmanın sonucu olarak 2015’te çıktı. Çok sayıda bilim meraklısı tarafından okundu ve çok olumlu geri dönüşler aldım. 2019 yılında kısa açık ve anlaşılır bir dille bu konudaki ikinci kitabım olan “Evrim, İnsanın Kökenini Çözme Hikayesi” ni yazdım. Kitap hızlıca tükendi ve altı ay içinde yeni baskıya gitti. Bu aşamada artık kendimi popüler bir bilim yazarı olarak görebiliyorum. Şu anda aynı temel konu üzerinde iki kitap çalışmasına devam ediyorum.

-Sürekli gelişime açık ve çağı yakalayan bir hekim olarak youtube’a başlama fikri nasıl ortaya çıktı, bize biraz yeni youtube kanalınız hakkında bilgi verebilir misiniz?

Eskişehir’de 2012 yılında farklı bilim alanlarından beş kişi bir araya gelip “Evrimi Anlayalım” grubu kurmuştuk. Bir süre birçok etkinlik yapmış ve bir Facebook sayfası açmıştık. İlk kitabımı da bu dönemde tamamlamıştım. Daha sonra herkes farklı bir çalışma ortamına girdi. Ancak bu yıl gruptan bir arkadaşım; Erk Ekin, İngiltere’den bana ulaştı ve ‘beş dakikada evrim’ videoları çekebileceğimizi söyledi. Alt yapısını hazırlamıştı. Koronavirüs salgını döneminde benim için zaman ayırmak da mümkün oldu. Çarpıcı konuları ele alarak hazırlıyor ve sunumu yapıyorum. Değerli arkadaşım Erk de düzenleyip çeviri ve alt yazıları hazırlıyor. Çekimlere devam ediyorum. Daha önce yapmış olduğum çokça evrim sunumlarının içeriklerinden yararlanıyorum. Tüm sunumlarımın temel kaynağı ilk kitabım; Yaşam, Evrim ve Biz.

-Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?